zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w przypadku jednoczesnego prowadzenia działalności rolniczej i pozarolniczej działalności gospodarczej

Rolnik lub domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczyna współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli:

1) podlegał temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą, lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników;

2) złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia współpracy przy jej prowadzeniu (formularz oświadczenia KRUS UD-24). Niezachowanie terminu na złożenie oświadczenia jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy jej prowadzeniu. Oświadczenie można złożyć na wniosku o wpis do CEIDG przedsiębiorcy (CEIDG-1). Złożenie wniosku w tej formie traktowane jest jak dotrzymanie terminu złożenia oświadczenia w KRUS;

3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (jeżeli działalność ta była prowadzona) nie przekracza określonej kwoty granicznej. Roczna kwota graniczna podlega corocznej waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem i jest ogłaszana w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

UWAGA!

Kwota podatku od prowadzonej działalności pozarolniczej ma także wpływ na możliwość pozostania przez rolnika lub domownika w ubezpieczeniu społecznym rolników, w kolejnych latach. Do dnia 31 maja każdego roku, po rozliczeniu roku podatkowego, rolnik lub domownik podlegający ubezpieczeniu społecznemu rolników, prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracujący przy jej prowadzeniu, ma obowiązek złożyć w KRUS zaświadczenie naczelnika właściwego urzędu skarbowego albo oświadczenie, że kwota należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy nie przekroczyła rocznej kwoty granicznej.

Jeśli kwota tego podatku przekroczy „roczną kwotę graniczną”, a także jeżeli nie zostanie zachowany powyższy termin złożenia zaświadczenia albo oświadczenia, ubezpieczenie rolnika lub domownika ustanie z dniem, do którego rolnik lub domownik zobowiązany był złożyć zaświadczenie /oświadczenie/ w jednostce organizacyjnej Kasy, chyba że ten rolnik lub domownik zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem tego terminu. Termin na złożenie zaświadczenia albo oświadczenia może zostać przywrócony na wniosek zainteresowanego, jeśli udowodni on że niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.

Za rolnika lub domownika prowadzącego dodatkowo pozarolniczą działalność gospodarczą podstawowa składka miesięczna na ubezpieczenie emerytalno-rentowe jest opłacana w podwójnej wysokości. Natomiast na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie składka za te osoby opłacana jest w pojedynczej wysokości, tak samo jak za pozostałych ubezpieczonych, którzy nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej.

Pozarolnicza działalność gospodarcza jest to – w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne, na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem:

1. wspólników spółek prawa handlowego,
2. osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:

• w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
• z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przez rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej rozumie się także:

• wznowienie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej po jej okresowym zawieszeniu,
• zmianę rodzaju lub przedmiotu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przez rozpoczynającego współpracę przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej rozumie się tylko tego rolnika lub jego domownika, który w stosunku do osoby prowadzącej taką działalność (zgodnie w przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych) jest: małżonkiem, dzieckiem własnym lub dzieckiem przysposobionym, dzieckiem drugiego małżonka, matką, ojcem, macochą, ojczymem lub osobą przysposabiającą, i pozostaje z tą osobą we wspólnym gospodarstwie domowym.

Uwaga!

Jeżeli rolnik i domownik rozpoczynający prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie spełnia wskazanych wyżej warunków art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, natomiast korzysta z tzw. ”ulgi na start” (tj. w okresie prowadzenia działalności gospodarczej nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w ZUS przez okres do 6 miesięcy), do czasu objęcia tymi ubezpieczeniami przez ZUS kontynuuje podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników na dotychczasowych zasadach.

Ważne!

Rolnik lub domownik podejmujący prowadzenie tzw. działalności nierejestrowanej, która na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej i nie rodzi obowiązku rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) nie musi spełniać warunków art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Osoby takie kontynuują podleganie ubezpieczeniu społecznym rolników na dotychczasowych zasadach i nie mają obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w podwójnej wysokości.